Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν για 5η συνεχή χρονιά, στις 10 Οκτωβρίου 2017, η συστηματική ανασκαφή και η γεωφυσική έρευνα στην Αρχαία Τενέα Κορινθίας.
Πρόκειται για ένα εγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα υπό την διεύθυνση της Δρ. Έλενας Κόρκα, Γενικής Διευθύντριας Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομίας του ΥΠ.ΠΟ.Α., με τη συμμετοχή διεπιστημονικής ομάδας του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων του εσωτερικού και του εξωτερικού και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
Οι ανασκαφικές τομές επικεντρώθηκαν κυρίως γύρω από το δίχωρο ταφικό μνημείο, Μαυσωλείο, ρωμαϊκής εποχής που αποκαλύφθηκε το 2016.
Το μνημείο αυτό μαζί με τους τάφους που περιείχαν ενταφιασμούς ή καύσεις οργανωμένου νεκροταφείου, που βρέθηκαν βόρεια και νότια αυτού σε μικρότερο βάθος, επιβεβαιώνουν τη διαχρονική χρήση του χώρου από τους αρχαϊκούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Στο μνημείο διακρίνονται αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση (spolia) ελληνιστικών χρόνων. Οι αποκαλύψεις ήταν συνεχείς και ιδιαίτερα σημαντικές, τόσο σε κινητά ευρήματα όσο και σε σταθερές και μόνιμες κατασκευές καλά θεμελιωμένες. Ομοίως, όλες οι ταφές ήταν πλούσια κτερισμένες.
Μεταξύ των κτερισμάτων βρέθηκε ένα χάλκινο επιχρυσωμένο στεφάνι με φύλλα και καρπούς μυρτιάς, χρυσό δαχτυλίδι, οστέινος αυλός, χάλκινο κάτοπτρο με επίθετη ανάγλυφη διακόσμηση. Ήταν η πρώτη φόρα που βρέθηκαν in situ οικοδομικά κατάλοιπα της αρχαίας πόλεως, που παραπέμπουν σε συνεχή δραστηριότητα πολλών αιώνων. Το Μαυσωλείο βρίσκεται ακριβώς έξω από τα τείχη (extra-muros) της πόλεως, εκεί ακριβώς που θάβονταν οι πλούσιοι Ρωμαίοι.
Τα φετινά ευρήματα συνδέονται με τις προηγούμενες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στη θέση «Φανερωμένη-Καμαρέτα», όπου βρέθηκε οργανωμένο νεκροταφείο αρχαϊκών χρόνων, πλούσια κτερισμένο και γραπτή πώρινη μονολιθική σαρκοφάγος, με πλούσια κτερισμένη γυναικεία ταφή.
Ομοίως, στη θέση «Θέατρο-Λίμνη-Νταμάρια» όπου αποκαλύφθηκε κεντρική αρτηρία η οποία πιθανώς συνδέεται με τις κεντρικές οδούς της πόλεως.
Ο δρόμος αυτός παρουσιάζει επάλληλες στρώσεις που χρονολογούνται από τους Μυκηναϊκούς έως τους Υστερορωμαϊκούς Χρόνους.
Τα ευρήματα όλων των ετών της ανασκαφής, σε συνδυασμό με τα καινούργια φετινά στοιχεία που προέκυψαν από την επιφανειακή και γεωφυσική έρευνα, συμπληρώνουν την τοπογραφία της περιοχής και μας βεβαιώνουν ότι αποκαλύπτεται η Αρχαία Τενέα, μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Κορινθίας με ζωή πολλών αιώνων, τμήμα της οποίας κατέχουν οι σημερινές κωμοπόλεις Χιλιομόδι και Κλένια Κορινθίας.
Η Τενέα ήταν η κυριότερη πόλη της εύφορης Τενεατικής πεδιάδος με στρατηγική θέση, πάνω στους δρόμους που οδηγούσαν στην Κόρινθο, στο Άργος, στις Κεγχρεές.
Αναφέρεται από τον Παυσανία ότι απέχει από την Κόρινθο 60 στάδια (10,65 χλμ.) και ιδρύθηκε από Τρώες με άδεια του Αγαμέμνονα, μετά τη σύλληψη τους στην Τένεδο. Οι σχέσεις Τενέας και Τενέδου δεν περιορίζεται μόνο στο όνομα αλλά επεκτείνεται στην κοινή λατρεία του Απόλλωνα, όπου στην Τενέα, κατά τον Στράβωνα, υπήρχε ναός του Απόλλωνα, ο περίφημος ναός του Τενεάτη Απόλλωνα.
Στην Τενέα πέρασε την παιδική του ηλικία ο Οιδίπους του οποίου θετός πατέρας ήταν ο Πόλυβος Τύραννος Κορίνθου. Η ίδρυση της Συρακούσας, στο τέλος του 8ου π..Χ. αιώνα, ως αποικία της Κορίνθου έγινε από τον Βακχιάδη Αρχία με αποίκους από την Τενέα.
Παρέμενε αλώβητη λόγω κοινής καταγωγής με τους Ρωμαίους από την Τροία, μετά την κατάκτηση και καταστροφή της Κορίνθου από τον Λεύκιο Μόμμιο Αχαϊκό το 146 π.Χ., αποκτώντας ειδικά προνόμια και κοπή δικών της νομισμάτων, που της προσέδωσαν τη δική της οικονομική και πολιτιστική φυσιογνωμία.
Φαίνεται ότι συνεχής πηγή πλούτου της ευρύτερης περιοχής ήταν και τα εργαστήρια γλυπτικής που υπήρχαν. Δημιουργήματα των οποίων θεωρούνται ότι ήταν οι Δίδυμοι Κούροι, της αρχαϊκής εποχής, τέλος του 6ου π.Χ. αποτέλεσμα λαθρανασκαφής του 2010, που φυλάσσονται σήμερα σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα, στο Μουσείο Αρχαίας Κορίνθου μετά την αποκατάσταση με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου, και ο λεγόμενος «Κούρος της Τενέας» εποχής 6ου μ.Χ. αιώνα, που αποκαλύφθηκε το 1864 και εκτίθεται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου χρηματοδοτεί από την πρώτη χρονιά και συνεχώς την ανασκαφή, επεκτείνει ακόμα τη χρηματοδότηση και στην αποθήκευση των ευρημάτων και στη φύλαξη τους.
Είναι μία από τις 7 ανασκαφές που χρηματοδοτεί συστηματικά. Μία από αυτές είναι στη γειτονική περιοχή της πάνω Κλένιας και ειδικά στο σπήλαιο στην απότομη πλαγιά της «Νυφίτσας», στην ειδική θέση «Καλυβάκι», όπου αναφέρονται εγκαταστάσεις και κατοίκιση του νεολιθικού ανθρώπου, μαζί με Ιερό, όπως και νεότερες περίοδοι. Η ανασκαφή αυτή έχει αγκαλιασθεί από την τοπική κοινωνία. Η βοήθεια του Προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου Χιλιομοδίου κ. Δημ. Μπίτζιου και του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Κορινθίων κ. Χρ. Χασικίδη είναι ουσιαστική.
Τα αποτελέσματα και των δύο αυτών ανασκαφών, συνδυαζόμενα, θα αποδείξουν το μέγεθος, τον πλούτο της περιοχής διαχρονικά, που κατοικήθηκε από την νεολιθική εποχή, την ελλαδική εποχή και μεταγενέστερα. Η γνώση αυτή θα είναι οδηγός για τη σωστή αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής, όπου θα παρουσιάζεται η συνεχής ζωή και οι δραστηριότητες, στον τόπο και στο χρόνο.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, με ιδιαίτερη ευαισθησία και ενδιαφέρον, αξιοποιεί με τον πλέον ωφέλιμο και ορθολογιστικό τρόπο τους, υψηλής αξίας και ποιότητας, πολιτιστικούς πόρους που διαθέτει. Όλοι αυτοί είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της και αποτελούν την ταυτότητα της. Μέσα από στοχευμένες δράσεις και ενέργειες ισχυροποιεί τη διαχρονική παρουσία της Πελοποννήσου και του πολιτισμού της. Μεταξύ αυτών, η μελέτη, η προβολή και η αξιοποίηση ολόκληρης της Πελοποννήσου, ώστε το ανοικτό Μουσείο, που είναι αυτή, να είναι κατάκτηση των σημερινών γενεών και προσφορά στο μέλλον με τον καλύτερο τρόπο.
Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Εντεταλμένος Σύμβουλος Πελοποννήσου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
