Ο μεγαλύτερος αμπελώνας της χώρας βρίσκεται μια ώρα και κάτι από την Αθήνα.
Η Νεμέα είναι πρώτης τάξεως ευκαιρία να δοκιμάσετε μερικά από τα καλύτερα κρασιά και να περιηγηθείτε σε ένα τοπίο που μπορεί να αλλάζει δραματικά ανά λίγη μόνο ώρα. Πρόκειται για μια κοιλάδα που περιβάλλεται από βουνά, με ανοίγματα στα βόρεια προς Κιάτο και στα νότια προς Λεόντιο, Γυμνό και εν τέλει Άργος, μέσα από το φαράγγι. Υπάρχουν καταπληκτικές διαδρομές για βόλτα, τόσο με το αγαπημένο μου ποδήλατο, όσο και με αυτοκίνητο. Πατρίδα του αγιωργίτικου, η Νεμέα εκπλήσσει και με πολύ καλά κρασιά άλλων ποικιλιών και ειδικά τώρα το καλοκαίρι με λευκά και ροζέ, των δεκάδων οινοποιείων της (εδώ αναφέρονται τα επίσημα ή τα ανεπισήμως, έστω, επισκέψιμα).
Αρχαίες Κλεωνές
Μέσω Ολυμπίας Οδού/Α8/Ε94 βγείτε στην έξοδο Σπαθοβούνι και θα συναντήσετε το εντυπωσιακό κτίριο της Λαφαζάνης Οινοποιητική, ένα κανονικό Κτήμα, πολύ φιλόξενο, με άλογα και πατητήρια κατά την εκδήλωση Μεγάλες Μέρες της Νεμέας. Δεν θα δοκιμάσετε μόνο τα δικά τους κρασιά, αλλά και της Νέστωρ Οινοποιητική Μεσσηνίας από τον Πύργο Μεσσηνίας, που πλέον τους ανήκει. Υπάρχει ενδιαφέρον και χρειάζεστε χρόνο.
Συνεχίζοντας, διασχίστε το χωριό Κλεωνές και στο τέλος της ανηφόρας βρείτε το επισκέψιμο Οινοποιείο Λαυκιώτη, με το πέτρινο κτίριo του να δεσπόζει στην κορφοπλαγιά με καταπληκτική θέα. Ιδανικό μέρος για γευστική δοκιμή των κρασιών τους, με τη Νεμέα Αγιώνυμο να δεσπόζει στην κορυφή των ερυθρών.
Αρχαία Νεμέα
Ερχόμενοι από Αθήνα θα βγείτε στην ομώνυμη έξοδο (πριν τη Νεμέα) και πριν μπείτε στο χωριό θα συναντήσετε σχεδόν ταυτόχρονα το κοιμητήριο, το αρχαίο Στάδιο και τον αρχαιολογικό χώρο με το ναό του Διός (του Ηρακλέους είναι στις Κλεωνές). Οι ανασκαφές έγιναν από τον αμερικανό αρχαιολόγο Στέφανο Μίλερ, που πλέον είναι επίτιμος δημότης και κατοικεί στην περιοχή. Ίσως τον βρείτε στα γραφεία του συλλόγου στον κεντρικό δρόμο πριν το πρώτο οινοποιείο. Είναι γλυκύτατος και πρόθυμος να μοιραστεί τις γνώσεις και τις εμπειρίες του.
Πολύ ωραία βόλτα είναι αυτή στην περιοχή των αμπελώνων, που αρχίζουν πίσω από τον Ναό και εκτείνονται νότια. Εδώ βρίσκεται το Κτήμα Παπαϊωάννου. Ο πατριάρχης της Νεμέας, Θανάσης Παπαϊωάννου, που την έβγαλε από την αφάνεια στο τέλος του προηγούμενου αιώνα, είχε παραδώσει τη σκυτάλη στο γιό του Γιώργο πολύ πριν μας αφήσει, πέρυσι στις 13 Αυγούστου. Πάνω από 20 ετικέτες, εμβληματικά κόκκινα και λευκά αποκλειστικά από γηγενείς ζύμες και ιδιόκτητα αμπέλια, οδηγούν στην πλουσιότερη, ίσως, έκφραση φρούτου του αγιωργίτικου σε προχωρημένη παλαίωση. Κρασιά που διαρκούν και δοκιμάζουν την υπομονή και την επιμονή σου να τα περιμένεις. Πλην της μοναδικότητας του πινό νουάρ, για την περιοχή, είναι μάταιο να προτείνω ένα-δυο κρασιά. Το «απλό» Κτήμα Παπαϊωάννου είναι συνήθως μία Νεμέα αναφοράς. Γιος και τώρα πια και εγγόνι, θα είναι εκεί με όλες τις ετικέτες. Ανακαλύψτε τις χωρίς να μεθύσετε!
Στον παράλληλο προς βορά δρόμο υπάρχει το μπουτίκ-οινοποιείο Κτήμα Αναγέννηση, ο ιδιοκτήτης του οποίου εκτός από οινοποιός είναι ζωγράφος και γλύπτης. Απτές εντός του οινοποιείου βρίσκονται οι αποδείξεις, μαζί με αμπέλια ιδιόκτητα, για εκδοχές του αγιωργίτικου, κυρίως, αλλά και ασύρτικο, ροδίτης κ.ά. Πίσω από τον κεντρικό δρόμο υπάρχει ο αμπελώνας της Αρχαίας Νεμέας.
Από Αρχαία Νεμέα προς Νεμέα
Συνεχίζοντας προς Νεμέα θα βρείτε το Κτήμα Παλυβού, άλλο ένα εμβληματικό οινοποιείο και ο πρώτος διδάξας της φιλοξενίας στην περιοχή. Σοβαρά κόκκινα (η Νεμέα Ammos Réserve Terra Leone, το Νόημα κ.ά.) και πολύ επιτυχημένα λευκά (Πέτρινες Πλαγιές από μαλαγουζιά-σαρντονέ) και ροζέ (Βυσσινόκηπος) με χαρακτήρα. Καινούργιο σχετικά είναι το Viognier Παλυβού. Πολύ καλή η κλασική Νεμέα Κτήμα Παλυβού, αλλά και τα πρίμιουμ ερυθρά. Θα δοκιμάσετε οπωσδήποτε και το ροζέ La Vie en Rose, από μοσχοφίλερο, ιδανικό για το καλοκαιράκι.
Νεμέα (πόλη)
Η περιοχή γύρω από τη Νεμέα είναι μια υπέροχη βόλτα με ό,τι μέσο και να την κάνετε, βρίσκοντας τον ποταμό Ασωπό συνεχώς μπροστά σας κάτω από γεφυράκια. Δίπλα σας τα αμπέλια εναλλάσσονται μόνο με λιόδεντρα και με την ασφάλεια των χαρτών της google μπορείτε να ακολουθήσετε άφοβα όποια διαδρομή αποφασίσετε. Εμείς προτείνουμε αυτές του cyclingforwine. Θα κάνω μια σύντομη περιμετρική περιγραφή, τοποθετώντας πάνω της τα οινοποιεία. Παρ’ όλο που προτείνω να δημιουργήσετε τις δικές σας βόλτες, θα χωρίσω το περιεχόμενο σε 2, περιγράφοντας έτσι ήδη 2 διαδρομές, ώστε να έχετε γεωγραφική εικόνα της περιοχής και της τοποθεσίας των οινοποιείων.
Πριν, όμως από αυτό, τα βασικά: Στο κέντρο της Νεμέας ξεκινάτε με εξαιρετικές σπανακοτυρόπιτες χωριάτικου φύλλου που ανοίγει η φουρνάρισα του παλιακού φούρνου (όχι των «χλιδάτων») με πινακίδα «Κρασιά Νεμέας», στον κεντρικό δρόμο 200-300 μέτρα αριστερά μετά το δημαρχείο. Το δε καρβέλι με ξινό προζύμι είναι άπαιχτο.
1η ΒΟΛΤΑ: Περιλαμβάνει τις εξής οινοποιίες: Κτήμα Μπαραφάκα, Gaia Wines, Κτήμα Seméli, ΑΟΣ Νεμέας, Αμπελώνες Ζαχαριά, Κτήμα Γκόφα, Domaine Nikolaou, Κτήμα Αϊβαλή, Ζυθοποιία Κάρμα, Κτήμα Μπαϊρακτάρη, Κτήμα Λαντίδη, Karamitsos Winery.
Το Κτήμα Μπαραφάκα, λίγο μετά το φούρνο δεξιά, είναι πάντα φιλόξενο και εκεί θα δοκιμάσετε –εκτός από αγιωργίτικα– και λευκά κρασιά. Π.χ. το ολοκαίνουργιο κρασί Ύφος, χαρμάνι από Malvasia aromatica, Gewürztraminer και κυδωνίτσα, ελαφρύ, αλλά με εκρηκτική μύτη, μοντέρνο και προφανώς τόσο πιασάρικο όσο το ροζέ 3 Μάγισσες, που έχει πλέον αποκρυσταλλώσει το πολύ επιτυχημένο και ανάλαφρο στυλ του: ελαφρώς ημίξηρο.
Αν αποφασίσετε να ανεβείτε πέρα από το Κούτσι θα αποζημιωθείτε με το παραπάνω, τόσο από τη θέα της διαδρομής, όσο και με τις εμβληματικές οινοποιίες Gaia Wines και Κτήμα Seméli. Η θέα από τη Κτήμα Seméli θυμίζει Τοσκάνη και με την ευκαιρία δοκιμάζετε Thea, Aetheria, Delear και Seméli Mantinia, εκτός από τα ερυθρά, οπότε η επίσκεψη στο οινοποιείο αξίζει με το παραπάνω. Η Gaia Wines μπορεί να μην έχει βεράντα με θέα, αλλά έχει μία από τις ωραιότερες αίθουσες γευσιγνωσίας, αν είστε αυστηρού χαρακτήρος και μία οικονομική σειρά 5 κρασιών που τα σπάει, τη Monograph. Φυσικά, έχει και τα άλλα, υποδειγματικά σε κάθε κατηγορία τιμής, κρασιά της, με ναυαρχίδα το Κτήμα Γαίας. Η ανάβαση με ποδήλατο είναι για πραγματικούς ποδηλάτες, όχι απλούς χρήστες. Το κατέβασμα υπέροχο, με ταχύτητα 40-50κάτι χλμ. μένει αξέχαστο.
Στο τέλος της κατηφόρας στρίβετε δεξιά και βγαίνετε σιγά-σιγά από τη Νεμέα, έχοντας συναντήσει το κτίριο του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Νεμέας (ΑΟΣ Νεμέας) που είναι κλειστός τα Σαββατοκύριακα.
Στάση κάνετε στους Αμπελώνες Ζαχαριά, από τα παλαιότερα οινοποιεία, όπου μπορείτε ακόμα να δείτε τις παλιές τσιμεντένιες δεξαμενές μεγάλου όγκου. Πολλές ετικέτες, η κόκκινη ναυαρχίδα τους εξακολουθεί να είναι το Μαύρο εις τον Κυβο, από αγιωργίτικο, μερλό και λίγη μαυροδάφνη, που προσδίδει αρκετή πολυπλοκότητα στο χαρμάνι. Το Καμάρι του Ηλία Ζαχαριά είναι όμως το λευκό Σκλάβα (από την ομώνυμη σπάνια ποικιλία). Φέτος παίζει εν ου παικτοίς και δίνει την ευκαιρία να το ανακαλύψετε ως σοβαρό και ολοκληρωμένο κρασί που είναι κάθε χρόνο. Άλλες αγάπες είναι οι κυδωνίτσες του, σε 2 εκδοχές (Κυδωνίτσα Αμπελώνες Ζαχαριά και Lexis K) και το Lexis M (μαυροδάφνη). Το Lexis Gris Sur lie, ολοκαίνουργιο ανοιχτόχρωμο ροζέ από μοσχοφίλερο, είναι το νέο στοίχημα του οινοποιείου.
Φεύγοντας, φτάνουμε σε μια διασταύρωση. Πάμε ευθεία, στο φαρδύ δρόμο με αριστερά-δεξιά αμπέλια, προς το Κτήμα Γκόφα. Καινούργιο σχεδόν οινοποιείο, νέα παιδιά, μαθαίνουν γρήγορα και είναι και πολύ φιλόξενοι και ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι. Κάνουν φοβερά πάρτι στο ποτάμι, πίσω από το οινοποιείο και εκτός από τη Νεμέα τους, έχουν και το πολύ ωραίο κρασί Romeo & Juliet, από καμπερνέ-αγιωργίτικο. Δοκιμάστε όλα τα κρασιά τους και μη φύγετε χωρίς το λευκό Μυθικός Ποταμός (μαλαγουζιά-Sauvignon Gris). Με υψηλή οξύτητα, του 2019 είναι για παλαίωση. Αν και δεν θα αντισταθείτε ούτε στο ροζέ Μυθικός Ποταμός, ούτε στο κρασί Μερανύχτα (κυδωνίτσα).
Γυρνάμε πίσω στη διασταύρωση και στρίβουμε δεξιά. Λίγο μετά περνάμε ένα γεφυράκι πάνω από τον Ασωπό και στρίβουμε δεξιά για το Domaine Nikolaou. Όχι πολύ παλιό οινοποιείο, κάθε χρόνο και με καλύτερα κρασιά, από αγιωργίτικο, καμπερνέ (σοβινιόν και νέο κρασί από φραν), μερλό, μοσχοφίλερο, ασύρτικο, μαλαγουζιά και νέα για φέτος, κυδωνίτσα, να τα δοκιμάσετε όλα. Είναι, επίσης πολύ φιλόξενοι εραστές του τάνγκο και σε ωραίο σημείο.
Φεύγοντας, πάτε για Πετρί, όπου λίγο πριν το χωριό θα συναντήσετε το μικρό οινοπείο που διατηρεί το Κτήμα Αϊβαλή με τα ιδιαίτερα ερυθρά, κυρίως, του sui generis παραγωγού και μετά συνεχίζετε για και Αηδόνια, όπου κάνετε οπωσδήποτε στάση να δείτε τους ανοιχτούς υπόσκαφους αρχαίους τάφους. Τα ευρήματά τους βρίσκονται στο μουσείο της Αρχαίας Νεμέας. Στη μικρή βόλτα επιστρέφετε προς Νεμέα, με ενδιάμεσο διάλειμμα για μπίρα, αφού στο δρόμο του γυρισμού, αν δε φτάσατε ως το Μαλαντρένι, θα βρείτε τη Ζυθοποιία Πελοποννήσου Karma, που αξίζει να ανακαλύψετε. Ψαγμένοι ζυθοποιοί που ξέρουν από κρασί (ναι… και από κρασί). Ψηφίζω Golden Karma, αλλά υπάρχουν και οι βραβευμένες Pale & Red Ale.
Λίγο πιο πάνω συναντάτε το Κτήμα Μπαϊρακτάρη. Το οινοποιείο ενός παλιού οινοποιού που σιγά-σιγά ανέβηκε κατηγορία και τελευταία βελτιώθηκε θεαματικά. Η σειρά Μονόλιθος (λευκό, κόκκινο, ροζέ) είναι από τις καλύτερες στην κατηγορία της. Πολύ καλή Νεμέα, ενώ ο φετινός ερυθρός Μονόλιθος που δοκίμασα από τη δεξαμενή είναι ένα από τα καλύτερα φρέσκα αγιωργίτικα που έχω πιεί, με πυκνό φρούτο κερασιού, άρωμα φράουλας αλλά και κασίς. Τα υπόλοιπα ανακαλύψτε τα μόνοι/ες σας, στο φιλόξενο κόκκινο οινοποιείο.
Το Κτήμα Λαντίδη λίγο πιο κάτω, θα είναι μάλλον ανοιχτό και αξίζει να το γνωρίσετε, όπως και τον ίδιο τον Πανίκο Λαντίδη ή και τα παιδιά του, γιατί είναι από τους παλαιότερους οινοποιούς στη Νεμέα, αν και ξενομπάτης. Τα καλά κρασιά του έχουν ναυαρχίδα την πολύ καλή Cuvée Λαντίδη, από αγιωργίτικο, καμπερνέ και μερλό, την ζουμερή Νεμέα Έργο Λαντίδη, το ωραίο ροζέ της ίδιας σειράς (Εργο), το Anosis Mοσχοφίλερο και άλλα, όπως τα κρασιά της σειράς Μικρή Κιβωτός. Ίσως, αν έχετε διάθεση και τύχη, έχει ο ίδιος ο Πανίκος χρόνο για συζήτηση.
Φεύγοντας περνάτε έξω από το Karamitsos Winery με την καλύτερη θέα στο μοναστήρι της Παναγιάς των βράχων, απέναντι. Αξίζει, μάλιστα, να επισκεφθείτε και τη μονή, γιατί έχει αναστηλωθεί και η θέα από κει είναι ακόμα καλύτερη. Φρέσκο οινοποιείο και οινοποιοί, που εξελίσσονται γρήγορα. Δοκιμάστε το Two Lions (ασύρτικο-μαλαγουζιά) το Sporos, ένα φρέσκο αγιωργίτικο με εντελώς μοντέρνα δομή και το ροζέ Aphrodite, που χτύπησε κέντρο στο συνδυασμό off-dry.
Μήπως πεινάσατε, ειδικά διαβάζοντας τα χιλιόμετρα; Στη Νεμέα τρώτε στο εστιατόριο του Γιώργου Σοφού, για σικ (πια, εδώ και χρόνια) περιβάλλον και δημιουργική (επίσης, πια) κουζίνα. Τρώτε και σε Δαναό και Αναστάση, για άπαιχτα ψητά κοτόπουλα, μοσχαρίσιες και γουρνοπούλα, αλλά και κολωνάτα ποτήρια κρασιού, απέναντι από το Δημαρχείο, στον κεντρικό δρόμο. Υπάρχει, όμως, και κάποιο νέο εστιατόριο που ακόμα δεν επισκέφθηκα. Ρωτήστε, γιατί άκουσα καλά λόγια από τους οινοποιούς. Σε όλα με τη φιάλη σας –στη Νεμέα είστε–, οπότε φροντίστε σχετικώς προηγουμένως.
Με αφετηρία τη θέση των οινοποιείων στο χάρτη και το γούστο σας σχεδιάστε τις βόλτες σας. Οι χάρτες google του κινητού σας θα σας βγάλουν από κάθε δύσκολη θέση. Αν χαθείτε, μπορεί να είναι και για καλό. Αν πάλι τα θέλετε όλα έτοιμα στο πιάτο και κάνετε κέφι τη μεγάλη ποδηλατική παρέα, ετοιμάστε τα ποδήλατά σας και ελάτε στην επόμενη μεγάλη βόλτα μας, το 12ο ποδηλατικό γύρο οινοποιείων Νεμέας, που διοργανώνει το cyclingforwine.
2η ΒΟΛΤΑ: Περιλαμβάνει επί πλέον τις εξής οινοποιίες: Κτήμα Ράπτη, Οινοποιείο Όψιμου, Κτήμα Σκούρα, Οινοποιία Κορωνιώτη, Οινοποιείο Παπαντώνη, αλλά κυρίως περισσότερη ομορφιά και χιλόμετρα.
Στη μεγάλη βόλτα μετά τα Αϊδόνια κατευθύνεστε προς Λεόντιο, σταματώντας προηγουμένως στο Κτήμα Ράπτη. Θα βρείτε τη φιλόξενη Ελένη Ράπτη στο οινοποιείο και τον Χρήστο στο φυτώριο αμπέλου. Η Νεμέα Ράπτη σοβαρή, κρασί παλαίωσης, το Κοκκινόβραχος (Cab-Merlot) πολύ καλό και τα λευκά πολύ μοντέρνα, ανάμεσά τους το Μαύρη Σπηλιά, ένα ασύρτικο που ώρες-ώρες θυμίζει Σαντορίνη. Α… και δύο ημιαφρώδη, λευκό και ροζέ, που θα κλέψουν την καρδιά, ιδίως των θήλυ οινόφιλων (Vibrato και Rosato, αντίστοιχα και τα δύο by Elena). «Η θηλυκή πλευρά της Νεμέας», όπως λέει και στον ιστότοπό της η οινοποιός.
Συνεχίζοντας προς Γυμνό προσέξτε να μην χάσετε το Οινοποιείο Όψιμου, αριστερά σας, υψωμένο πάνω από το δρόμο στη στροφή πριν το Γυμνό. Νέο οινοποιείο με ίδιους αμπελώνες βιολογικής καλλιέργειας και 5 ετικέτες: τέσσερις από τη σειρά Άροτρο (δύο λευκά, από ασύρτικο και από σοβινιόν μπλαν, ένα ροζέ και ένα ερυθρό, από αγιωργίτικο) και τη Νεμέα Όψιμου. Με εξαιρετική πρόοδο τα 2 τελευταία χρόνια, ανακαλύψτε τους και από τη βεράντα τους, με καταπληκτική θέα στους αμπελώνες! Αν κουραστήκατε, επιστρέφετε Νεμέα συναντώντας τα υπόλοιπα οινοποιεία της 1ης βόλτας και τη Ζυθοποία Karma.
Αν αντέχετε τόση ομορφιά συνεχίστε για το παλαιό Οινοποιείο Σκούρα, αμέσως μετά το Γυμνό. Είναι το δεύτερο οινοποιείο του Γιώργου Σκούρα, ενός από τους πρωτεργάτες της οινικής αναγέννησης της Ελλάδας. Ξεκίνησε εξ αρχής με δύο πολύ καλά κρασιά, Μέγας Οίνος λευκός και κόκκινος, από το Άργος και ευρισκόμενος στο τρίτο πλέον οινοποιείο μετρά πάνω από 15 ετικέτες, με εξαιρετική δουλειά στο βαρέλι, μεγάλα κρασιά και κλάση. Μην παραλείψετε το ροζέ Peplo 2019, την επιτομή φινέτσας και πολυπλοκότητας του οινοποιού στην κατηγορία, ενώ η δημοφιλεστατη σειρά Άκρες διατηρεί πάντα εξαιρετική σχέση ποιότητας/τιμή. Το κουκλίστικο οινοποιείο στο Γυμνό δεν θα ανοίξει φέτος, επειδή γίνονται εργασίες ανακαίνισης. Να αντέξετε ως του χρόνου που θα είναι καινούργιο και –εάν κρίνουμε από αυτό του Μαλαντρενίου– σίγουρα μπιζουδάκι.
Η διαδρομή μετά μέσα από το φαράγγι ως το εν λόγω οινοποιείο στο Μαλαντρένι είναι μαγική και τα κρασιά υπεράνω κριτικής. Αφού φτάσατε ως εδώ, λίγο πιο κάτω, στην ευθεία, είναι η επισκέψιμη και φιλόξενη Οινοποιία Κορωνιώτη, με 7 ετικέτες, με οινοποιείο χτισμένο μέσα στον αμπελώνα. Για καλοκαίρι θα διάλεγα οπωσδήποτε Malvazia (di Candia), με τσαχπίνικη, πολύπλοκη, ανθική μύτη και δροσιστική οξύτητα και θα συνέχιζα με Roz Rêve από μοσχοφίλερο ή με 1300 B.C. Ασύρτικο, αν τα πράγματα σοβάρευαν.
Τέλος, μέσα στο Άργος βρίσκετε την Οινοποιία Παπαντώνη, με ένα από τα παλαιότερα επισκέψιμα οινοποιεία της χώρας και μόλις δύο κρασιά: Μηδέν Άγαν (από αγιωργίτικο) και το λευκό Μέτρον Άριστον, από ροδίτη-σαρντονέ. Όνομα και πράγμα δηλαδή. Οι αμπελώνες του είναι στο Μαλαντρένι που περάσατε πριν κατεβαίνοντας την ευθεία για το Κτήμα Σκούρα. Είναι μια πολύ ωραία περιπετειώδης διαδρομή, που –αν αποφασίσετε να επιστρέψετε από εκεί– καταλήγει στο Κτήμα Ρεπάνη. Το οινοποιείο του θα είναι, όμως, μάλλον κλειστό για το κοινό. Υπάρχει όμως και η ξεκούραστη και ταχύτατη λύση της Ολυμπίας οδού, που θα σας φέρει ξανά στη Νεμέα σε 20’.
άρθρο του Θέμου Νικολετόπουλου για το www.savevintage2019.gr/