Ο ΙΣΘΜΟΣ
Ὢ Πέλοπος λιπαρὰς νάσος θεόδμητοι πύλαι.
(Βακχυλίδης 1, 13, 14)
«Ω πύλες, από θεούς φτιαγμένες, της λαμπερής νήσου του Πέλοπα».
α) Εισαγωγή
Ο Ισθμός της Κορίνθου είναι το στενό τμήμα ξηράς, το οποίο συνδέει την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα. Ορίζεται, ανατολικά από τα Όνεια Όρη, με υψόμετρο 580 μέτρα, δυτικά από τα Γεράνεια όρη, με υψόμετρο 1.435 μέτρα, βόρεια από τον Κορινθιακό κόλπο και νοτιά από το Σαρωνικό κόλπο. Το πλάτος του ανέρχεται σε 6 χιλιόμετρα, το δε ύψος του φθάνει τα 80 μέτρα πάνω από τη θάλασσα.
Η στρατηγική και οικονομική σημασία του Ισθμού είχε διαπιστωθεί από πολύ νωρίς. Οι Κορίνθιοι της αρχαϊκής εποχής έλεγχαν το εμπόριο στο Ιόνιο και στο Αιγαίο πέλαγος. Ο οίκος των Κυψελιδών ήταν εκείνος που δημιούργησε το υπόβαθρο για πλούτο και ευημερία, ενώ κατά τη διάρκεια της τυραννίας του Περιάνδρου (625-585 π.Χ.) η Κόρινθος έφθασε στη μέγιστη ακμή της.
Η Κόρινθος στον εμπορικό τομέα επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το βορειοδυτικό ελλαδικό και ευρύτερο μεσογειακό χώρο. Έτσι, δημιούργησε και εκεί εμπορικούς σταθμούς και αποικίες. Στο πρώτο μεγάλο, προς δυσμάς, αποκλειστικό κύμα ίδρυσε την Κέρκυρα και τις Συρακούσες (734 π.Χ.). Αυτό έγινε, αφού νωρίτερα είχαν δημιουργηθεί σταθμοί στο Ιόνιο πέλαγος και στην Ήπειρο.
Σε μια δεύτερη φάση, οι Κυψελίδες οργάνωσαν συστηματικό αποικισμό περιοχών της Αιτωλοακαρνανίας, της Ηπείρου και των ακτών της Αδριατικής. Έτσι, στο τέλος του τελευταίου τετάρτου του 7ου αι. π.Χ. ίδρυσαν αποικίες σε προϋπάρχοντες οικισμούς. Αυτοί ήταν το Μολύκρειο και η Χαλκίς από τις δυο πλευρές του Αντιρρίου, το Ανακτόριο (625 π.Χ.), το Σόλλιο (620 π.Χ.), η Ηράκλεια (620 π.Χ.) στον Αμβρακικό κόλπο, η Λευκάς, η Αμβρακία στην περιοχή της Ηπείρου, η Επίδαμνος (626 π.Χ.) στις ακτές της Ιλλυρίας, η Απολλωνία (588 π.Χ.) στον κάτω ρου του ποταμού Αώου.
Αυτές οι αποικίες ήταν αντικείμενο μιας συνολικότερης γεωπολιτικής στρατηγικής εκ μέρους της Κορίνθου. Οι αποικίες της Αιτωλοακαρνανίας και της Λευκάδας ήσαν απαραίτητες για τον έλεγχο της θαλάσσιας οδού προς την Ιταλία. Οι αποικίες της Αμβρακίας, της Απολλωνίας και της Επιδάμνου εξασφάλιζαν την, από ξηρά και θάλασσα, ασφαλή επικοινωνία με την Ιλλυρία.
Έτσι η Κόρινθος, κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, έλεγχε, μέσω των αποικιών της, το εμπόριο της Ηπείρου, της Ιλλυρίας, και της Μεγάλης Ελλάδας. Μεταξύ των πολλών ειδών που εισήγαγε ήταν σιτηρά, ξυλεία, κτηνοτροφικά προϊόντα, μέταλλα, ενώ εξήγαγε προϊόντα χαλκουργικής, κεραμικής και άλλα. Το εμπόριο αυτό απαιτούσε τη μόνιμη διατήρηση ισχυρού στόλου και μεγάλων λιμένων. Η τυραννία του Περιάνδρου στην Κόρινθο (625-585 π.Χ.) ήταν εποχή μεγάλης ακμής και πλούτου. Είναι, λοιπόν, λογικό να αποδώσουμε σε αυτόν την κατασκευή του λιμένα Λεχαίου, του Διόλκου και, κατ’ επέκταση, του λιμένα των Κεγχρεών.
Και τούτο διότι η ύπαρξη των δυο λι¬μένων, επέβαλε και τη σύνδεση τους, μέσω του Διόλκου, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη μεταφορά πλοίων και φορτίων από τον ένα κόλπο στον άλλο. Αυτά ήσαν μεγάλα έργα για την εποχή τους. Απαιτούσαν συνεπώς σωστό προγραμματισμό, ικανό σχεδιασμό και καλή εκτέλεση. Προϋπέθεταν οικονομική ισχύ και τεχνογνωσία.
Βιβλιογραφία: “Ο ΔΙΟΛΚΟΣ ΣΤΟΝ ΙΣΘΜΟ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ” Απόστολος Ε. Παπαφωτίου, Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π. Προλογίζει ο καθηγητής Ε.Μ.Π. Θεοδόσιος Π. Τάσιος.
Την ταινία “Δίολκος για 1500 χρόνια” μπορεί να την παρακολουθήσει κανείς στο:
Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
THE DIOLKOS ON THE ISTHMUS OF CORINTH
1. THE ISTHMUS
“The gods made gates to the luminous isle of Pelops”
(Bacchylides I, 13,14)
a) Introduction
The Isthmus of Corinth is the short, narrow bridge of dry land that links the Peloponnese with Mainland Greece. It is bounded on the West by the Oneian Hills with a height of 580m above sea-level, on the East by the Geraneian Mountains 1,435m high, on the NW by the Corinthian and on the SE by the Saronic Gulf. Its width reaches 6km, and its elevation is up to 80m above the sea.
The strategic and economic importance of the Isthmus was recognized very early.
The Corinthians in Ancient times controlled trade to and from the Ionian and the Aegean Seas. It was the Cypaelid Dynasty which laid the grounds for Corinth’s wealth, and the city reached its highest point during the rule of the “tyrant” Periander (625-585BC).
From the commercial standpoint, Corinth was especially interested in the NW Greek world – the wider Mediterranean realm. Thus it established trading stations and colonies here. In the first great wave of its western expansion and investment it founded Corcyra (Kerkyra – Corfu) and Syracuse (734BC). This was after earlier stations had been established on the Ionian Sea and in Epeirus.
In a second phase, the Cypsaelids systematically colonized the regions of Aetolia, Akarnania, Epirus and the shores of the Adriatic Sea coast. Thus toward the end of the last quarter of the 7th century BC they founded colonies in pre-existing settlements. These included Molykreion and Chalkis on the two sides of Antirrion, Anaktorion (625BC), Sollion (620BC), Heracleia on the Ambracian Gulf (620BC), Leucas and Ambracia near Epirus and Epidamnus (626BC) on the coast of Illyria and Apollonia (588BC) on the lower reaches of the Aoos River. These colonies were the means and object of a well thought out, comprehensive geopolitical strategy on the part of Corinth. The colonies in Aetolo-acarnania and in Leucas were indispensable for controlling the sea routes to Italy. The colonies of Ambracia and Apollonia and Epidamnus insured safe communication by both land and sea with Illyria.
Thus Corinth in Archaic and Classical Greek times controlled, by means of its colonies, trade with Epeirus, Illyria and Magna Graecia (Greater Greece).
The many goods it imported included grains, wood and its products, animal fodder and raw metals, while it exported metal, ceramic and other finished products. Such trade required permanent maintenance of both a strong fleet and large harbors. Periander’s rule (“tyranny”) in Corinth (625-585BC) was a time of highest achievement and wealth. It seems reasonable, therefore, to attribute to him the building of the harbor of Lechaeum, the Diolkos, and by extension the harbor of Kenchrae. And this was because the existence of the two harbors called for their linkage by the Diolkos, so as to insure the free and uninterrupted transport of ships and cargoes from one gulf to the other.
These were great construction works for their time. They consequently required proper planning, competent organization and good execution. They also presupposed economic strength and technological skill.
Bibliography: “THE DIOLKOS ON THE ISTHMUS OF CORINTH” by Apostolos E. Papafotiou, Civil Engineer N.T.U.A. (National Technical University of Athens). Foreword by Theodosius P. Tasios, Prof. at N.T.U.A. (National Technical University of Athens).
Animation film “Diolkos for 1500 years”:
Dr. Apostolos E. Papafotiou
Civil Engineer N.T.U.A.
Economist N.K.U.A.
- Advertisement -
